“The history of comics is really the history of American comics. They symbolise America somehow. When I see an old comic section I think of the few things that we associate with the goodness of America.”
Graphic novels interesseren me over het algemeen matig. Ik vind het een vermoeiende vorm, en voel niet zelden plaatsvervangende schaamte wanneer ik weer eens zo’n snel- of knetterstoned volgekrabbeld boek doorblader. Er zijn uitzonderingen. Fenomenale tekenaars die dingen met drukwerk doen waar je eindeloos naar kunt kijken. Die als vanzelfsprekend een diepe traditie met zich meedragen. Aan wier werk je bijvoorbeeld kunt zien dat ze niet onwetend zijn van de etsen van Tiepolo, om maar eens een dierbare zijstraat te noemen.
Toen ik in de zomer van 1999 toevallig op het werk van Daniel Clowes stuitte plaatste ik hem direct in die categorie. Ik besloot hem een briefje te sturen waarop hij vriendelijk reageerde. Een minimalistische correspondentie volgde. Toen ik vernam dat zijn graphic novel Ghostworld was verfilmd en in de zomer van 2002 in Nederlandse premiere ging, benaderde ik de VPRO met het voorstel een portret van Clowes te maken. In de tussentijd had Clowes ook het epische David Boring gepubliceerd. In de nagalm van 11 september 2001 was het moeilijk om in die apocalyptische vertelling geen voorspiegeling van het recent gebeurde te zien. Weshalve de paranoia in de titel.
Ik had de mediaschuwe tekenaar enigszins gerustgesteld door mij vooral als vakbroeder te presenteren, en een flink deel van het gesprek ging dan ook over inkt, papier en penselen. Gedurende de film zien we Clowes werken aan een tekening die de eerste opzet van een omslag voor de VPROgids zou blijken te zijn, zodat het qua meta-niveau weer piekfijn in orde was, en deze sympathieke collega het allemaal niet voor noppes hoefde te doen.
Een jaar of wat later ontving ik nog eens een kaartje van Clowes. Op aandringen van zijn vrouw had hij het eindelijk aangedurfd om de VHStape die ik hem had gestuurd te bekijken. En was er tot zijn opluchting zeer tevreden mee.
Bekijk hier de documentaire.
Samenstelling: Dick Tuinder
Camera: Stijn van Santen
Montage: Marco Vermaas
Eindredactie: H.M. van den Brink en Rob Schroder
Research & webredactie: Carolien Euser & Geert van de Wetering
Produktie-assistent: Anna Kanneworff
