Kunstenaar Dick Tuinder: op zoek naar een diepere waarheid,

tegen beter weten in.

https://www.parool.nl/kunst-media/kunstenaar-dick-tuinder-op-zoek-naar-een-diepere-waarheid-tegen-beter-weten-in~bbe9508d/

De etalage van boekhandel Athenaeum op het Spui, met oorspronkelijke werken en manuscripten van Dick Tuinder. Beeld dick tuinder

In 2104 maakte Dick Tuinder Afscheid van de maan, een sitcomachtige film gesitueerd in de warme zomer van 1972 (er waren toen ook al warme zomers). Daarin draait het om een twaalfjarige jongen die twee grote interesses heeft: ruimtevaart (de Amerikanen lanceerden hun laatste maanmissie) en zijn knappe buurvrouw. Tuinder (1963) filmde op locatie in de Zonneflat in Deventer. Het is de flat waar hij zelf in opgroeide, wat doet vermoeden dat Afscheid van de maanmeer dan een vleugje autobiografie in zich draagt.

Bibberig lettertype

Tuinder, in 1988 afgestudeerd aan de Gerrit Rietveld Academie, is niet alleen filmmaker, hij is ook kunstenaar, tekenaar en schrijver. Hij organiseerde tentoonstellingen, doceerde op de Rietveld en het Sandberg Instituut en maakte jarenlang cartoons voor De Groene Amsterdammer. In 2016 werd hij ‘filmconsulent Onderzoek & Experiment’ bij het Filmfonds. In oktober komt er – volgens planning – een einde aan dat dienstverband.

Dat afscheid wordt gemarkeerd met het fraaie en wonderlijke Alles lijkt op iets anders. Een waarheid als een koe. Neem alleen het bibberige lettertype waarin de rijk geïllustreerde bundel is gezet. Dat lijkt op de Palatino, maar is door Tuinder zelf gemaakt met het computerprogramma Fontographer. Er zit dus regelmaat in het lettertype, maar ook iets levendigs en oorspronkelijks – ‘kortom, alles waar ik als mens en kunstenaar naar streef’.

Of neem het eerste verhaal in Alles lijkt op iets anders. Dat was bedoeld als proloog van een quasiautobiografische, nog niet verschenen roman, die het vervolg zou beschrijven van de gebeurtenissen in Tuinders Afscheid van de maan. Het idee was dat die proloog ‘een omgekeerde beweging’ zou zijn van de titelsequentie van de film, die fragmenten van de laatste Apollomissie naar de maan bevat. Met die proloog, schrijft Tuinder in zijn nawoord, was niets mis, maar hij stond de roman waarvan het de opmaat moest zijn in de weg. ‘Er wordt, wil ik maar zeggen, over dit soort zaken van inhoud en compositie grondig nagedacht, ook al is dat niet altijd een-twee-drie zichtbaar.’

Zo neemt Tuinder de lezer mee in zijn uitgesproken filmische universum. Hij verbindt werkelijk alles met alles, voert oude bekenden en nieuwe personages op, en stelt wezensvragen (waartoe zijn we hier?), in een poging om ‘tegen beter weten in misschien, voorbij het gekende een diepere waarheid te ontdekken. Een wereld waarin het bestaan logisch, gewenst en zelfs noodzakelijk is’.

In die wereld kan een cirkel een dialoog aangaan met een vierkant – ‘met begrip voor de individuele eigenaardigheden zonder dat daarbij onnodig oppervlakte- of vormverlies optreedt’.

“Het was bedoeld als tussendoortje, maar het is een beetje uit de hand gelopen,” vertelde Tuinder afgelopen week op een terras op het Spui, nadat hij een etalage had ingericht in boekhandel Athenaeum.

Certificaat

Vrijdag tussen 16.00 en 18.00 uur zit Tuinder daar weer. Wie wil, kan het boek dan door hem laten signeren; op pagina 140 staat een ‘certificaat van echtheid’, waarop enkel het nummer en de paraaf van de auteur nog ontbreken.

Dick Tuinder: Alles lijkt op iets anders. Uitgevershuis Silent Woods, 22,50 euro, 144 blz. Aanmelden voor de signeersessie kan via silentwoods@dicktuinder.com.

Peer Mertens

Leave a Reply